MÜKEMMELİYETÇİ ÇOCUKLAR
Aniden resim yaptığı kağıdı binbir parçaya ayıran, öfkeden deliye dönen, bir kez daha denemeyi asla kabul etmeyen, hayal kırıklıklarıyla ailesini şaşkına çeviren çocuklardan biriyle karşılaşmışsınızdır. Sık sık bu tarz belirtiler gösteren mükemmeliyetçi çocuklar kendilerine de etrafındaki insanları da zaman zaman zorlarlar. Böyle durumlarda ilk akla gelen bu çocuk acaba yeterince esnek değil mi, çok yüksek standartlar mı var, aşırı bir uçtan diğerine geniş bir yelpaze mi söz konusu vs vs. gibi bir ton versiyon aklınızdan geçirtir. Mükemmeliyetçilik genellikle çevresel etmenlerin birleşmesinden ve doğuştan gelen eğilimlerden kaynaklanmaktadır. Bu tarz çocukların bazıları yüksek hedeflerine yönelik göreve enerjilerine verip, zevkle çalışırken bir diğer uçta ise gerçekçi olmayan hedefleri sebebiyle yaptıkları işten memnun olamazlar.
Mükemmeliyetçi Çocukların Özellikleri Nelerdir?
- Hataları kabul etmek çok zordur.
- Çok yüksek beklentileri vardır.
- Yetersizlik duygusu hissederler.
- Hatalarla ilgili sürekli kaygı sergilerler.
- Eleştirilere ekstra hassastırlar. Başkalarını eleştirmeye de eğilimlidirler.
- Kendisinin ya da başkasının beklentisine uygun performans gösteremediklerinde fiziksel yakınmalar(karın ağrısı, baş ağrısı vb.) gösterirler.
Aşırı Mükemmeliyetçi Özellikler Sergileyen Çocuklar için Neler Yapılabilir?
- Ebeveynlerin üslubu çok önemlidir. “sunumumu patronum beğenmezse öleceğim!” gibi negatif söylemler yerine “elimden geldiği kadar iyi hazırlandım ve bunu yaparken keyif aldım” deyin. Veyahut “Resmin harika görünüyor” gibi bir cümle kurmak yerine “şurada merdivene tırmanmaya çalışan bir çocuk görüyorum” deyin.
- Çocuklarınıza olan sevginizin bir şarta bağlı olmadığını, koşulsuz bir şekilde sevdiğinizi ve çabalarını farkettiğinizi dile getirin.
- Çocuğunuz bir yeteneğini geliştirmek isterse bu harika bir haberdir. Ancak aşırı kaçmasına engel olun. Kendilerini iyi hissetmek için övgülerinize bağımlı olmalarına neden olabilir. Boyadığı resimdeki bir leke, çaldığı müzik aletindeki yanlış bir notaya odaklanabilir. Düzeltmeye çalışmak ya da önemsememek problemi çözmeye yardımcı olmaz. Üzüldüğü anda duygularını kabul etmek ve anlamak en önemli katkıyı sağlayacaktır.
- Ebeveynler olarak dönüp kendinize sorun. Ben hatalarımı kabul ediyor muyum? Çocuğum bunu görüyor mu? Siz kendinize hoşgörülü davranmazsanız çocuğunuz da bunu modelleyemez. Esneklik önce aileden öğrenilir.
- Oynadığı oyunların sonucuna değil, süreç içerisinde aldığı keyfe odaklanması için yüreklendirin.
Uzman Klinik Psikolog Büşra Börekçi